کاربرد ماتریس ریاضی در ارزیابی آثار توسعه کارخانه کمپوست (مطالعه موردی: کارخانه کمپوست شهرستان گلپایگان)

امروزه، تولید زباله به دلیل افزایش جمعیت و کاهش زمین‌های در دسترس با چنان سرعتی در حال افزایش است که با وجود پیشرفت علوم و فن‌آوری، مدیریت آن‌ها به یک مساله بغرنج تبدیل شده است. یکی از جالب‌ترین گزینه‌ها در مدیریت مواد زاید جامد، تولید کمپوست است که دارای صرفه اقتصادی و فواید محیط‌زیستی قابل توجهی است. با این حال، کارخانه کمپوست می‌تواند آثار زیانبار محیط‌زیستی نیز به همراه داشته باشد. از این نظر، انتخاب مکان مناسب برای محل دفن زباله و کارخانه‌های کمپوست، یکی از وظایف مهم در برنامه مدیریت مواد زاید در جوامع در حال توسعه است. ماتریس ریاضی یکی از روش‌های ارزیابی آثار توسعه است که می‌تواند به کمک سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) جهت ارزیابی آثار منفی استقرار صنایع کمپوست، به کار رود. در روش ماتریس ریاضی، ابتدا معیارهای مهم جهت مکان‌یابی کارخانه کمپوست بررسی می‌شوند. سپس، تمامی آثار در محیط GIS به‌صورت کمی در می‌آیند و در گام بعد، اقدام به بررسی معنی‌داری آثار می‌شود. در ماتریس ریاضی برای هر کدام از پارامترها معنی‌دار بودن اثر با استفاده از هفت معیار بزرگی، وسعت و مدت اثر، اثرات هم‌بیشی، آثار تجمعی، فاکتور اختلاف نظر و معیار جبران محاسبه می‌شوند و با بررسی معنی‌داری آثار، مکان مناسب جهت احداث کارخانه کمپوست مشخص می‌گردد. در تحقیق حاضر، شهرستان گلپایگان واقع در استان اصفهان برای مکان‌یابی کارخانه کمپوست انتخاب شد. سپس، سه گزینه مکانی پیشنهاد شده جهت بررسی و اولویت‌بندی برای ساختن کارخانه کمپوست مورد مطالعه قرار گرفتند. گزینه‌ها به روش مقایسه توان و استفاده برای ارزیابی کلی و کیفی و روش ماتریس ریاضی، مورد بررسی قرار گرفتند. با توجه به نتایج، مشخص شد. گزینه 3 اولویت اول، گزینه 2 اولویت دوم و در نهایت گزینه 1 اولویت سوم را به خود اختصاص می‌دهد. روش ماتریس ریاضی با داشتن انعطاف‌پذیری و دخالت دادن عوامل جبران اثر و اختلاف نظر، امکان تعامل سازنده میان توسعه‌دهندگان و ارزیابان را فراهم می‌آورد و نتیجه جامع‌تری نسبت به روش‌های ذهنی به‌دست می‌دهد.